Een van de openingsscènes van deze film bestaat uit een breedbeeld mozaïek waarin alle geüniformeerde leerlingen van een lyceum in willekeurige samenstelling in een flits voorbijkomen. Het mozaïek bevat steeds minder leerlingen, het beeld wordt steeds trager en de foto’s steeds groter, totdat er uiteindelijk slechts twee overblijven die – zo blijkt weldra – de hoofdpersonen zullen worden, naast de twee echtparen die de verbinding tussen beide leerlingen vormen.
Claude, een intelligente jongen van 16, leeft alleen met zijn invalide vader. Zijn moeder is er vandoor gegaan toen hij negen was. Claude is een dromer. Zit soms op een bankje van een parkje dat omringd wordt door hele mooie huizen. Hij fantaseert hoe het zou zijn om als lid van zo’n familie in zo’n mooi huis te wonen. In zijn klas raakt hij bevriend met een jongen die in zo’n mooi huis woont. Toevallig is die jongen heel slecht in wiskunde en Claude juist heel goed. Ze besluiten om samen huiswerk te maken. Op die manier dringt hij zichzelf zo’n mooi huis binnen. Hij schrijft hierover voor zijn leraar literatuur. Die raakt geboeid door goed geschreven enigszins voyeuristisch verhalen waarin Claude zijn huiswerkbezoeken beschrijft. “Wordt vervolgd” is steevast de slotzin. Omdat zijn leraar schrijverstalenten vermoed geeft hij hem extra aandacht. Niet in het minst omdat hij, samen met zijn vrouw, benieuwd is naar het beloofde vervolg. Hoewel de opstellen uitsluitend bestemd zijn voor de leraar zelf laat hij ze ook aan zijn vrouw lezen en vraagt haar mening.
Het kinderloze echtpaar laat zich meeslepen door nieuwsgierigheid, puur voyeurisme zeg maar, uiteindelijk wordt dit hun ondergang.
Al met al krijgen we een mooi inkijkje in de privéwereld van het leraarsechtpaar, waarvan de vrouw een galerie heeft met moderne kunst die met opheffing bedreigd wordt. Ondanks de pornografische kunst die er op een bepaald moment staat tentoongesteld blijven kijkers en kopers weg. Deze tentoonstelling is haar strijd tegen de porno-industrie maar in feite zijn het gewoon opblaaspoppen uit een seksshop. Ook hangt er ergens een schilderij van penissen die met zijn vieren en hakenkruis vormen. Als laatste redmiddel organiseert ze een tentoonstelling over moderne Chinese kunst. Stiekem heeft ze voor de vernissage ook de ouders van de vriend van Claude uitgenodigd, want over die mensen weet zij via de opstellen alles, ook intieme details, maar heeft ze nog nooit gezien en is nieuwsgierig. De mening van de leraar over moderne kunst in het algemeen die hij gevraagd en ongevraagd ventileert is schitterend. Ik vermoed dat het ook de mening is van François Ozon, de regisseur.
Fictie en werkelijkheid lopen continu door elkaar. Is wat Claude schrijft de waarheid? Voice-overs verbinden fictie en werkelijkheid naadloos aan elkaar. De opstellen blijven komen en worden kritisch beoordeeld en soms zien we scenes opnieuw gespeeld maar dan waarin de opmerkingen van de leraar met terugwerkende kracht zijn verwerkt.
De leraar maakt schema’s hoe je een goed boek moet schrijven, je zou het ook filmscripts kunnen noemen. Er is een hoofdpersoon die een ideaal heeft, dat is altijd de basis. Onderweg naar dat ideaal komt de hoofdpersoon allerlei obstakels tegen die overwonnen moeten worden.
De ouders van zijn medeleerling zijn op hun manier ook een beetje sneu. De vader werkt hard terwijl zijn directeur er met de eer en de centen gaat strijken. (hij wordt later ook ontslagen). Zijn moeder studeerde binnenhuisarchitectuur maar is gestopt toen zij het kind kreeg. Later wil ze haar studie weer oppakken. Ze droomt nu van een nieuwe inrichting en verbouwing van haar huidige woning. Zo heeft iedereen zijn dromen. De relatie tussen Claude en de moeder is af en toe een beetje broeierig. Ozon maakt gebruik van suggestieve symbolen, metaforen zo je wilt, zo laat hij de moeder, als ze samen met Claude, voor hun huis, op een bankje zit een appel eten. Nou dan weet je het wel. Terwijl ook enige seksualiteit gesuggereerd wordt tussen Claude en de galeriehoudster. Claude weet op slinkse wijze ook het huis van zijn leraar binnen te dringen.
De galeriehoudster pakt op een bepaald moment haar koffers en vertrekt nadat haar man wordt ontslagen wegens fraude. Het hardwerkende echtpaar vertrekt naar China, want daar liggen goede toekomstkansen voor hardwerkende mensen.
Aan het einde van de film zitten Claude en zijn “professeur”, in de avondschemering, op een bankje van een “instituut” met uitzicht op een appartementsgebouw van circa 10 woningen breed, en 4 lagen hoog waarin achter elk verlicht raam “dingen” gebeuren, mensen ruzie maken, elkaar liefhebben, verzorgd worden, feesten, verveeld naar de televisie liggen te hangen. We zijn getuigen van een moord. Deze eind scene had voor mij véél langer mogen duren want er was nog zó veel te zien.
Elk “Maison” vertelt zijn eigen verhaal. De wereld zit vol mensen, vol dromen en vol verhalen.
Haagspraak 